Dünyamızın kuzey ve güney kutuplarına yakın olan bölgelerinde bazı geceler renkli ışıklar görülür. Yeşil, kırmızı, mor, mavi... Bu etkileyici doğa olayının nasıl oluştuğunu öğrenmek ister misiniz?
Kutup ışıkları daha çok kutup bölgelerinde görüldüğü için bu adı almıştır. Her iki kutup bölgesinde de görülebilirler. Kuzey Kutup Bölgesi ve yakınlarında oluşan kutup ışıklarına kuzey ışıkları, Güney Kutup Bölgesi ve yakınlarında oluşan kutup ışıklarına güney ışıkları denir.
Kutup ışıkları kuzeyde Norveç, Finlandiya, İsveç, İzlanda, Kanada, Alaska, Grönland ve Rusya gibi kuzeydeki ülkelerde görülür. Güneyde ise Antartika, Güney Amerika; Yeni Zelenda, Avusturalya gibi ülkelerden görülür.
Kutup ışıklarına "aurora" denir. Aurora Latincede şafak anlamına gelir.
Kutup ışıkları genellikle Güneş patlamalarının ardından oluşur. Bu patlamalar sırasında atomdan küçük bazı parçacıklar açığa çıkar. Bunlar çoğunlukla elektronlar ve protonlardır. Bu parçacıklar Güneş'ten hızla uzaklaşarak uzaya yayılır. Yayılan bu parçacıkların bir kısmı Dünya'ya ulaşır. Ancak Dünya'nın manyetik alanı bu parçacıkların büyük bölümünü yakalar. Dünya'nın manyetik alanı kutup bölgelerinde yeryüzüne çok yakındır. Bu nedenle parçacıklar kutuplara yakın bölgelerde atmosfere girer.
Dünya büyük bir mıknatıs gibidir. Kutupları ve manyetik alanı vardır.
Güneş’ten gelen ve Dünya atmosferine giren parçacıklar,
atmosferin üst tabakalarında gaz molekülleriyle çarpışır. Bu durum gaz
moleküllerinin enerjisinin artmasına neden olur. Bir süre sonra gaz molekülleri
yeni, kazandıkları bu enerjiyi ışık olarak yayar ve eski hallerine dönerler.
Kutup Işıkları ile İlgili Bilgiler
·
Kutup ışıları farklı renklerde olur. Bazen birkaç
renk bir arada görülebilir. Renklerin farklı olması parçacıkların hangi gaz
molekülüyle, hangi yükseklikte çarpıştıkları ile ilgilidir.
-
· Dünya atmosferinde en fazla bulunan gaz azot ve oksijendir.· Güneş’ten gelen parçacıklar yeryüzünden 95 kilometreden daha yukarıdaki azot molekülleri ile çarpıştığında mor ve eflatun renkli kutup ışıkları oluşur.· Güneş’ten gelen parçacıklar yeryüzünden 95 kilometreye kadar olan yüksekliklerdeki azot molekülleriyle çarpıştıklarında mavi renkli kutup ışıkları oluşur.· Güneş’ten gelen parçacıklar yeryüzünden 240 kilometreden daha yukarıdaki oksijen molekülleri ile çarpıştığında kırmızı renkli kutup ışıkları oluşur.· Güneş’ten gelen parçacıklar yeryüzünden 240 kilometreye kadar olan yüksekliklerdeki oksijen molekülleriyle çarpıştıklarında yeşil renkli kutup ışıkları oluşur.Kutup ışıkları hava karanlık olduğunda çıplak gözle rahatça görülebilir.
Kaynakça
http://nisanazz.blogcu.com/kutup-isiklari/12948734
http://www.teknolojioku.com/foto-galeri/muhtesem-kutup-isiklari-4711.html?p=9
http://www.neredekal.com/blog/kuzey-isiklarinin-dansini-izleyebileceginiz-en-iyi-7-yer/
TÜBİTAK Bilim Çocuk Dergisi, Sayı 206, Şubat 21015.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder